6.adım-a durumu...

     Dün ilk finalim vardı; Çift Yıldızlar. Sınav sonrası yazacaktım aslında ama acayip üşünesim ve tembellik yapasım geldiğinden üşendim ve tembellik yaptım:)

İçses: Haydi yaz yaz. Başlatma girizgahına:p

     En sevdiğim ve bolca kullandığın "neyse" kelimesi imdadıma yetişsin de ben de yazıya başlayayım bari:) Neyse ben anlatayım...

     "Tipik öğrenci halleri..." adlı yazıda sıraladığım maddeler aynen gerçekleşti ilk sınavım öncesi ve sonrası. Sınav sonrasını "6.adım" ve "6.adım şöyle de olabilir" diye iki kısımda incelemiştim. Ben "6.adım" şeklinde yani "galiba geçerim" havasında çıktım sınavdan. Her ne kadar içime sinerekten "çalıştım" diyemesem de sorular beni çok zorlamadı. Klasik bir Türker hoca sınavıydı; dört asıl soru ve bunların a'sı, b'si, d'si... Ben üçtanesini yaptığıma inanıyorum. Birazdan soruları ve benim yaptığım çözümleri yazıcam. Notlar açıklanınca da belli olacak akkoyun karakoyun. Lafı sündürmeden sorulara geçeyim.

Not: Aşağıdaki resimlerin büyük, kaliteli, okunabilir, bakmadan yanında yatılabilir halleri için üstlerine sağ tıklayıp "yeni pencerede aç" veya "yeni sekmede aç" veya varsa "bu sayfayı kaybetme de nasıl açarsan aç" demek gerekiyor.

13 Haziran 2007

2006-2007 BAHAR DÖNEMİ
ÇİFT YILDIZLAR YARIYIL SONU SINAV SORULARI

SORU 1: Aşağıdaki konuları kısaca açıklayınız. a) Doppler olayı. b) Evre (faz). c) Örtençift yıldız türlerinin adlarını ve varsa alt sınıflarını yazınız. d) Eliptik bir yörüngede büyük eksenin görüm doğrultusunda ve görüm doğrultusuna dik olduğu durumlardaki ışık eğrilerini çiziniz. e) Aşağıda verilen iki çeşit çift yıldız yörüngelerine karşılık gelen hız eğrilerini çiziniz.

SORU 2: a) Roche modelini bir şekille açıklayarak Roche lobunun yarıçapını veren bağıntıyı yazınız. b) Işık eğrisini etkileyen faktörleri yazınız.

SORU 3: Yörüngesinin dışmerkezliği 0.3, radyal hız eğrisinin yarı genliği 50 km/s ve Ó(ascii 224 kodunun alfa olması gerek ama bu salak şey çıkıyor.)=60 km/s olduğu bilinen bir çift yıldız bileşeninin periastron geçişindeki hızını hesaplayınız.

SORU 4: Periyodu 100 yıl olan bir çift yıldız yörüngesinin yarıbüyükekseni 1".5 dir. Yıldızlardan birinin kütlesi 1.5 Mgüneş , görünen kadiri 10 ve mutlak kadiri 5 olduğuna göre diğer yıldızın kütlesi ne olur?

Benim cevaplarım:

CEVAP 1: a)Doppler olayı: Herhangi bir cismin spektrumundaki çizgilerin, cismin radyal(dikine) hareketine bağlı olarak kırmızı veya mavi dalgaboylarına kayması olayıdır. Cisim gözlemciden uzaklaşıyorsa çizgiler daha büyük dalgaboyuna yani kırmızıya, yaklaşıyorsa daha küçük dalgaboyuna yani maviye kayar. Bu çizgilerin olmaları gereken dalgaboylarından sapma miktarlarından radyal hızları bulunabilir.
{ (değişim miktarı/olması gereken dalgaboyu)=(cismin hızı/ışık hızı) }

b)Evre(faz): Örten çiftlerde periyot'un başlagıcına "0" bitişine "1" dendiğinde sitemin hangi aşamada olduğunu belirten ifadedir. Örneğin periyodu 10 gün olan bir sistemde periyot başından tam 4 gün geçmiş ise Evre 4/10=0.4 tür.

Bir örten çift sistem için zamana göre parlaklık grafiği bize ışık eğrisini verir. Bu eğrinin x-ekseni zaman olduğundan sonsuza gidiyor. Periyotla tekrar eden parlaklık değişimleri "evre"ye göre çizdirildiğinde çok daha kullanışlı hale gelir.

c)Örten Çift Yıldız türleri:
    I-Algol türü Ö.Ç.Y.
   II-ß Lyrae türü Ö.Ç.Y.
  III-W Uma türü Ö.Ç.Y.
   IV- RS CVn türü Ö.Ç.Y. (ben bunu unuttum sınavda:()
    V-Kataklismik Çift Yıldızlar
       a-Nova
       b-Tekrarlayan Nova (bu da aklıma gelmedi)
       c-Cüce Nova(bu da yok)
            i-U Gem
           ii-SU UMa
          iii-Z Cam
       d-Nova Benzeri Yıldız(bunu yazıp yazmadığımı hatırlamıyorum:))
          i-UX UMa
         ii-Anti-Cüce
        iii-DO Her
        iv-AM Her
         v-AM CVn
    VI-Simbiyotik Yıldızları
  VII-X-Işın Çiftleri

d)

e)
CEVAP 2: a)Roche modeli ve Roche Lobu'nun yarıçapı:
b) Salaklığıma doymayayım ben. Bu soruyu görmedim. Hem vallah hemi de billah. 12,5 puandan olduk göz göre göre.

ahanda cevap:

I-Göreli yörüngenin şekli
II-Çift yıldız bileşenlerinin büyüklüğü
III-Yörüngenin büyükekseninin görüş doğrultusuna göre durumu
IV-Bileşen yıldızların parlaklıklarının oranı
V-İki yıldızın küresel şekilden ne derece farklı olduğu
VI-Göreli yörüngelerin büyüklüğü
VII-Yansıma tesiri
VIII-Kenar kararması

CEVAP 3: Bu soruyu yapamadım maalesef; çalışmadığım yerden çıktı:p. Hatta şimdi baktımda benim notlar arasında bu soruyu çözmeye yarar bilgiler yok. Eksik toparlamışım herhalde:) Bir ara öğrenirsem eklerim artık...

CEVAP 4:


İşte ben bunları yazdım kağıda. Bakalım ne kadar not alabileceğim. Eğer varsa aranızda "şurası öyle değil böyle olacak", "bunun cevabı bu değil ki! mal mısın sen?", "He 3. soruyu çözememiş. Ben çözerim." vb. cümleler kuranlarınız varsa beklerim fikirlerinizi. "Bilgi paylaşmak içindir." prensibi çerçevesinde davranalım.

Teşekkürler insanlık...